Dit boekje heb ik meer dan 50 jaar geleden op de middelbare school gelezen in het Duits. Het is uit 1915. Inmiddels zijn er bibliotheken over volgeschreven, lijkt me. Het gaat over Gregor Samsa, handelsreiziger, die zijn gezin van verder vader, moeder en jongere zus, onderhoudt. Achteraf blijkt dat niet eens zo heel hard nodig. Gregor wordt op een ochtend wakker en is dan veranderd in een kever. Hij legt zich erbij neer, maar de schrik en afkeer bij het gezin zijn duidelijk merkbaar, immers hij verstaat de gezinsleden, ook al verstaan zij hem niet.

Een tenenkrommend boek uit de hoek van Baudet en Cliteur, ben ik bang. Dit boek kreeg ik van mijn oud-collega's bij mijn afscheid. Ik moest het maar eens doorploegen. Ik kende de schrijver niet maar hij schijnt een columnist te zijn. In elk geval een beetje exhibitionistische man. Hij laat graag zien wat hij allemaal weet over de oudheid. En met dat gegraaf in de geschiedenis construeert hij eerst een 'goede oude tijd' die nooit heeft bestaan en daarnaar wil hij terug. De Romantiek, de Verlichting, moderne kunst, individualisme, nationalisme en links worden in hetzelfde hoekje geplaatst.

Over het leven van Anna Boom, later onder de achternaam van haar echtgenoot Jan van Oldenborgh. Ongelooflijk wat zij met name in de Tweede Wereldoorlog allemaal heeft doorgemaakt en hoe ze heeft overleefd door slimheid, sociale vaardigheid en geluk. Een heel bijzondere vrouw en als je dit boek leest, wil je het allemaal weten. Ach, daar moet toch een film van komen?

Ik heb het onder non-fictie gezet, maar ook gemerkt als historische roman.

Bessel van der Kolk schreef een indrukwekkend boek over trauma, in de Nederlandse vertaling 575 pagina's inclusief de index en nawoord en verwijzingen. De oorspronkelijke titel is The body keeps the score (2014). Een van de belangrijkste onderwerpen uit het boek vind ik hoe trauma effect heeft op het hele organisme: de psyche, de neurologie, de hormoonhuishouding, het lichaam. Het slachtoffer komt vast te zitten in een toestand, waarvan hij zich niet eens bewust hoeft te zijn. En hoe kom je daar uit? Niet simpel, dat is logisch want anders stapte je er wel uit.

Ik-figuur gaat met zijn moeder vanuit Zürich op reis door Zwitserland. Moeder is alcoholiste en mogelijk dementerend, maar vaak nog aardig alert. Onderweg moet er een smak geld uitgegeven worden. Tijdens het verhaal komt Kracht terug op het nazi-verleden van de vader van moederskant. Het dubieuze verleden van veel meer Duitsers komt ter sprake. De voorheen onbesproken verkrachtingen van moeder door haar vader, toen ze nog kind was, worden genoemd. Zo borrelen er veel meer gedachten over wat er ooit is gebeurd op in dit verhaal. Kracht spaart de voorouders niet.

Dit boek is uit het Frans vertaald. De belangrijkste personen zijn Irena en Jozef. Beiden zijn in het verleden uit het communistische Tsjecho-Slowakije gevlucht en allebei gaan ze na 1989 terug naar Praag. Irena vluchtte destijds met haar man Martin, die moest vluchten voor vervolging. Ze ging in Parijs wonen waar Martin al vroeg overleed. Ze bouwde toch een eigen leven op in Parijs. Later ging ze verder met een wat saaie Zweed, Gustav, een bekende van Martin. Ze had niks te zoeken in Praag. Maar goed, Gustav had er een filiaal en haar vriendin in Parijs spoorde haar zo aan.