Slaughterhouse-Five or The Children's Crusade
Het gebeurt me wel vaker dat ik door een boek begin aan een ander boek en dat is zelfs tijdens het lezen van Slachthuis vijf opnieuw gebeurd. Ik las Hoe word je een stoïcijn? en daarin stelde Massimo Pigliucci de vraag hoe hij iets kon begrijpen van de Verenigde Staten, geloof ik. Daarop werd hem verteld dat hij Slachthuis vijf maar moest lezen. Ik kan niet helemaal begrijpen hoe je na het lezen van dit boek volledig op de hoogte bent van de cultuur van de VS, maar in ieder geval doe je jezelf er wel een groot plezier mee. Wat wel een paar keer terugkeert in Vonneguts boek is de zin die ook bij Pigliucci een paar keer wordt genoemd:
God geve me de kalmte om de dingen te aanvaarden waaraan ik niet kan veranderen, de moed om de dingen te veranderen die ik kan veranderen, en de wijsheid om te allen tijde het verschil tussen die beide te zien.
En ja, tijdens het lezen van dit boek ben ik meteen begonnen aan het herlezen van Het stenen bruidsbed van Mulisch. Het is al meer dan vijftig jaar geleden dat ik dat las. Beide boeken gaan over het bombardement van Dresden in februari 1945.
Vonnegut vertelt dat hij ten tijde van het bombardement als Amerikaanse krijgsgevangene in Dresden was. Hij laat zijn ervaringen zien aan de hand van het verhaal van medegevangene Billy Pilgrim, een opticien uit de verzonnen stad Ilium, getrouwd met de dochter van een eigenaar van een opticiensopleiding. Door dit huwelijk en door zijn schoonfamilie Billy werd rijk na de oorlog. Hij werd ontvoerd door Trafalmadoriërs en daar vertelt hij ook over, zelfs op de radio. Hij werd gevangen gehouden en tentoongesteld op Trafalmadore en moest daar in een kooi een stel vormen met de voormalige pornoster Montana Wildhack. Billy reisde door de tijd en dat gebeurt vaak in het boek. Hij wordt geregeld in een andere tijd wakker.
In 1945 is Billy in de Tweede Wereldoorlog als assistent-aalmoezenier, geen echte soldaat dus, en zo wordt hij ook bekeken door de andere soldaten. Hij wordt een beetje de schlemiel van het verhaal. Na een lange tocht in een goederentrein en een moeizame voettocht komt Billy aan in Dresden. Tijdens het bombardement kunnen de Amerikanen schuilen en ontkomen zo aan de vuurzee. De krijgsgevangenen moeten helpen bij het ruimen van de ontelbare lijken. Bij al deze gebeurtenissen moet de schrijver ook aanwezig geweest zijn. Hoeveel er feit is en hoeveel fictie kun je niet zeggen.
Tien jaar voor de verschijning van dit boek schreef Mulisch een roman over een tandarts die Dresden heeft gebombardeerd. In 1967 heeft Kurt Vonnegut Dresden bezocht.